آقا موسا

---

کس که دو روزش مساوی باشد باخته است

موسی از شخصیت‌های کتاب مقدس و نیز قرآن است. در نظر پیروان ادیان سامی (شامل یهودیت و مسیحیت و اسلام) وی از پیامبران بزرگ است و مطابق روایات سنّتی این دین‌ها، قوم بنی اسرائیل را از مصر بیرون برد.

در روایات سنّتی تبار وی چنین است: موسی پسر عمران پسر یصهر پسر قاهت پسر لاوی پسر یعقوب پسر اسحاق پسر ابراهیم. مادرش یوکابد دختر لاوی و خواهرش میریام(کُلثُم) بود. برادر بزرگ ترش هارون(آرون) نام داشت. بنا به روایت تورات و قرآن، مادر موسی او را در سبدی انداخته به رود نیل سپرد و همسر فرعون آسیه او را از آب گرفت. آسیه، فرعون را راضی کرد که موسی را به فرزندی بپذیرند و موسی در دربار فرعون رشد یافت. موسی به جرم کشتن یک قبطی تحت تعقیب قرار گرفت و به مدین رفت. در آن جا هشت سال به کاهن مدین که بنا به روایت مسلمانان، شعیب، نام داشت، خدمت کرد. آن گاه باصفورا(صپوراه) دختر شعیب ازدواج کرد. بنا به اعتقاد یهودیان ، مسیحیان ، مسلمانان در بازگشت از مدین، به موسی از سوی خدا وحی شد و او به پیامبری بنی اسرائیل برگزیده شد. موسی به همراهی برادرش هارون به نزد فرعون رفت و او را به یکتاپرستی فراخواند. موسی سه سال از هارون کوچکتر بود و در زمان سخن گفتن با فرعون در مصر هشتاد سال داشت، هم چنین موسی بنی اسرائیل را در خروج از مصر رهبری کرد. بنا به اعتقاد یهود، ده فرمان، در کوه طور به موسی الهام شد که پایه‌های شریعت قوم یهود را تشکیل می‌دهد. موسی در نزد مسلمانان به کلیم الله مشهور است و یکی از پنج پیامبر اولوالعزم به شمار می اید. بر اساس روایت تورات، موسی در زمان وفات صد و بیست سال داشت، پس از موسی بنا به فرمان خدا، یوشع بن نون از یاران بسیار نزدیک او زمامدار و رهبر بنی اسرائیل شد.
در بسیاری از منابع نگارگری‌های مسیحیت موسی به همراه شاخ نمایش داده شده‌است و آن هم به دلیل اشتباه در ترجمه رسمی کتاب مقدس از زبان عبری به لاتین توسط کلیسای رم به وجود آمد.

موسی: نامیست برای پسران در کشورهای اسلامی که برگرفته از موشی عبری است.
موسی: پیامبر بنی اسرائیل
موسا (رود): رودی در لیتوانی
موسا (کوه): قله کوهی در ترکیه
کوه سینا: کوهی در صحرای سینا معروف به جبل موسی و نیز معروف به کوه طور
موسی کاظم: هفتمین امام شیعه دوازده امامی
موسی پسر شاکر: اختر شناس ایرانی
موسی بن میمون: فیلسوف یهودی سده‌های میانه
موسی مندلسون: فیلسوف آلمانی سدهٔ ۱۸

موسی پیامبر یهودیان و پایه‌گذار دین یهود است. انتقاد از موسی بیشتر به خاطر صدور حکم اعدام از سوی او برای محدوده وسیعی از جرم‌ها و همچنین قتل‌عام و کشتار اسرای جنگی شامل زنان و مردان اسیر می‌شود. با توجه به اینکه موسی از سوی مسلمانان و مسیحیان و یهودیان شخصی مقدس انگاشته می‌شود، بیشتر انتقادات از سوی خداانگاران، ندانم‌گرایان و خداناباوران به او وارد آمده‌است.

توماس پین یکی از بنیانگذاران کشور ایالات متحده آمریکا و یک خداانگار، در کتاب خود دوره برهان، شخصیت موسی را به شکل زیر به چالش می‌کشد:

به غیر از اینکه شخصیت موسی که در انجیل وصف شده‌است، نفرت انگیزترین شکل قابل تصور است. اگر موارد تاریخی که در مورد او ذکر شده‌است صحت داشته باشد، او فردی پست فطرت بود که ابتدا به جنگ کردن تحت لوای دین دست یازید و تحت لوای دین یا به واسطه خود شیفتگی، شنیع‌ترین جنایاتی را که در تاریخ هر ملتی ممکن است رخ دهد، انجام داد، که من فقط به یک مورد آن اشاره می‌کنم:

ماجرای زیر از فصل ۳۱ انجیل در مورد زمانی که ارتش یهودیان از یکی از غارتگری‌ها و کشتارهای خود باز می‌گشت، نقل شده‌است:

موسی به نزد سپاهیان یهود رفت و با خشم زیاد به فرماندهان آنها گفت، آیا شما تمام زنان و بچه‌های اسیر را زنده نگاه داشته‌اید؟ با این عمل خود باعث شدید که بنی اسرائیل به درگاه خداوند معصیت کرده باشد و در نتیجه بین اولیا الهی بیماری حادث شده‌است. هم اکنون بروید و تمام پسر بچه‌ها را بکشید و از بین زنان آنهایی که تاکنون با مردی بوده‌اند را نیز بکشید و دختر بچه‌ها و زنان باکره را برای خودتان نگه دارید.